Papua Nowa Gwinea, Kuba Serrano i reszta świata

Kilka lat temu powiesiłem sobie na ścianie dużą mapę świata. Jest niej sporo miejsc, do których udało mi się dotrzeć, ale dużo więcej takich gdzie jeszcze nie byłem. Świat jest wciąż wielki, zwłaszcza jeśli nie ograniczamy się jedynie do lotnisk, hotelowych autokarów i egzotycznych nadmorskich kurortów. Wystarczy wyruszyć lokalnym środkiem transportu na kiepską drogę w Afryce, Ameryce Południowej czy Azji, żeby się o tym szybko - i bywa że boleśnie -przekonać. I mimo tego, co się nam wydaje, gdy oglądamy identyczne produkty na podobnych do siebie lotniskach, nadal, na szczęście, jest on też bardzo różnorodny.

Bardzo blisko prawej krawędzi mapy leży Papua Nowa Gwinea, czysty ekstrakt egzotyki, esencja tajemnicy wyciśnięta z bezprzygodowości, jeden z tych krajów, o których mówi się, no dalej to już, stary, nie mogłeś pojechać. Jest to jedno z tych miejsc, które bardzo chciałbym poznać i gdzie pewnie kiedyś zawitam. Nadzieję zasypaną wiosennym polskim śniegiem rozbudzam popijając kawę z Papui. Na razie przynajmniej tyle mogę zrobić.

Choć z Papui blisko do Indonezji, kawy stamtąd mają więcej wspólnego z Jamajką. Większość upraw na Papui Nowej Gwinei opiera się na słynnej odmianie arabiki typica Jamajka Blue Mountain. Kawy z Papui to trochę tacy ubodzy krewni słynnej i często przecenianej Blue Mountain. Pewnie snobów nie przekonam, ale prawda jest taka, że kawy z Papui kosztują dziesięć razy mniej, a mają podobny profil smakowy. Większość arabiki z Papui rośnie na stosunkowo dużych wysokościach (powyżej 1500 metrów nad poziomem morza), a jak mówi stare przysłowie, im wyżej kawa rośnie, tym złożoności w smaku przybywa.  Pierwsze wrażenie to delikatna, grejpfrutowa kwasowość. Potem pojawia się bardzo dużo słodyczy ze śladami wanilii, gruszki i melona, a w tle mamy jeszcze przyjemny, ziemisty posmak, który nie jest jednak tak dominujący jak w przypadku kaw z Sumatry.

Żeby dotrzeć do kraju, gdzie rośnie druga kawa, o której chcę dziś trochę więcej napisać trzeba pokonać tysiące kilometrów. No to ruszamy na zachód. Będziemy się trzymać między zwrotnikiem Raka i Koziorożca, bo tylko tam rośnie to, co lubimy najbardziej. Mijamy Indonezję - czekoladową Jawę, ziemistą Sumatrę, królestwo podłej Robusty czyli Wietnam, no i Chiny. Do niedawna żyłem w przekonaniu, że jest coś, czego Chiny nie produkują, ale jak się okazało mój optymizm był nieuzasadniony. W prowincji Yunnan, bardziej znanej z upraw herbaty, jest też trochę plantacji arabiki, a ci którzy mieli okazję jej spróbować,  twierdzą, że jest nawet pijalna. Po chwili zostawiamy za sobą Chiny i po minięciu Zatoki Bengalskiej jesteśmy w Indiach  – krainie monsunów i pęczniejących w ich wilgotnym powiewie ziaren z prowincji Malabar – kawie tak korzennej w smaku jak żadna inna. Potem robi się jeszcze ciekawiej – bo to już Półwysep Arabski, a na nim moja ukochana kawa z  Jemenu – tajemnicza, oszałamiająca aromatem, złożonością smaku i wciągająca bez reszty niczym labirynt arabskich uliczek, kawa z kraju, gdzie założono pierwsze w historii kawowe plantacje. Kawałek dalej Etiopia – miejsce, gdzie wszystko się zaczęło. To właśnie tam około tysiąca lat temu jakiś szczęściarz po raz pierwszy napił się kawy. Po wypiciu delikatnej, jaśminowo-cytrynowej etiopskiej Yirgacheffe, zagłębiamy się w afrykański kontynent – mijamy Kenię, Ugandę, Burundi, Tanzanię, Kongo i mnóstwo kawowych skarbów. Kraje Afryki Wschodniej tyle szczęścia do kawy miały -  Kamerun czy Ghana są położone za nisko, a arabika udaje się jedynie na wysokościach większych niż 1000 metrów npm. Teraz czeka nas dłuższa przerwa, bo właśnie zaczął się Atlantyk. Wolny czas możemy sobie wypełnić wspomnieniami tego co już było, co jest tym łatwiejsze, że afrykańskie kawy mają wyjątkowo długie końcówki, więc błogość na języku towarzyszy nam jeszcze, gdy z każdej strony jedynie woda.  Kolejny przystanek na trasie to Brazylia, numer jeden światowej produkcji ze swoimi miodowo-słodkimi kawami. Skręcając na północ, obserwujemy ze zgrozą jak mała zrobiła się puszcza amazońska. Potem jeszcze Kolumbia, mały skok przez kolejną wodę i w końcu jesteśmy u celu – w górach Sierra Maestra na Kubie.

Kubańska kawa Serrano Superior wprawiła mnie w osłupienie. Jej smak stanowi dokładne odbicie stereotypowego wyobrażenia, które mamy o Kubie – już po pierwszym łyku przenosimy się w czasie i przestrzeni i lądujemy w przesączonej zapachem cygar kafejce, w której Fidel i Che wymyślają nowy, wspaniały świat. Już sam zapach mówi bardzo wiele – czujemy dym, cygaro, ziemię i skórę. Naprawdę nie wiem jak oni to robią, może suszą tę kawę w barakach, w których siedzi stu kolesi i bucha cygaro za cygarem. Nie wiem i nie chcę wiedzieć, ale efekt jest magiczny. Oprócz tego wszystkiego w smaku odnajdziemy sporo owocowości i mnóstwo słodyczy, która mi przywodzi na myśl cukier demerara. Kuba Serrano to kawa o niesamowitym klimacie – wprost genialna na espresso i świetnie łącząca się z mlekiem w latte czy flat white. Dla mnie bomba. Największe obok Rwandy odkrycie ostatniego roku.

Moglibyśmy ruszyć jeszcze dalej – przed nami cała Ameryka Środkowa – Panama, Nikaragua, Kostaryka, Gwatemala, no  i wreszcie Meksyk, ale może na dziś wystarczy. Dawka dziesięciu kaw wypitych w pięć minut mogłaby sprawić, że zamiast śniegu zobaczylibyście wokół kwieciste łąki, a jak wam powie każdy psycholog, z rzeczywistością lepiej się mierzyć niż ją wypierać. U mnie zainteresowanie kawą zrodziło się z podróży, ale myślę, że równie fajnie może być na odwrót.